Çocuklarda Parmak Emme
Emme refleksi, bebeklerin doğuştan sahip olduğu en güçlü reflekstir. Bir yaşına kadar çocuklar genellikle emerek beslenir. Emme davranışı sayesinde, anne ile çocuk arasında duygusal bir bağ kurulmaktadır. Bunun yanında, çocukların emme faaliyetinden büyük ölçüde zevk aldıkları bilinmektedir. Kısaca emme davranışı bebeğin fiziksel ve ruhsal sağlığı için çok önemlidir.
Bebeklerde bu durum genel olarak baş parmak emme, diğer parmakları emme bazen de ayak parmaklarını emme şeklinde görülebilir. Parmak emme, çocuklarda 3–4 yaşlarına kadar görülebilen bir durumdur. Parmak emme davranışı, çocuk okula başladığı sırada hızla azalmaktadır. % 2 oranında 6-12 yaşlarında kazanılmış bir alışkanlık olarak deva eder. Bu noktada parmak emmenin sürmesi durumunda, bu durumun çocukların dişlerinde deformasyona neden olabileceği klinik olarak kanıtlanmıştır.
1 yaşından büyük çocuklarda görülen parmak emme davranışına baktığımız zaman, bu davranışın genelde; çocuk diş çıkarırken, uykuya dalarken, çocuğun hayatında büyük bir değişiklik olduğunda (örneğin; yeni bir kardeşin olması durumunda), çocuk kaygı duyduğu durumlarla karşılaştığında utanma ve sıkılma belirtisi olarak gerçekleştiği görülmüştür. Problem yaşayan çocuk baskıyı azaltmak için, parmak emmeyi deneyebilir.
İlerleyen yaşlarda devam eden parmak emme davranışı, çocukta önemli bir regresyon belirtisi olarak görülebilir. Bu noktada, bu alışkanlığa sebebiyet veren etkenler anne ve baba tarafından keşfedilmelidir. Anne bebek ve babanın çocukla yeterince vakit geçirerek çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşılamaları sağlanmalı, ihmal varsa ortadan kalkmalı, çocuk okula gidiyorsa okulda yaşadığı süreçler ve arkadaş ilişkileri gözden geçirilmeli, varsa rutinlerindeki değişiklikler (taşınma, kardeş gelmesi gibi…) göz önüne alınmalıdır.
Bu süreçte çocuğa eleştirel, katı ya da yargılayıcı tutumlarda bulunulmamalıdır. Bu durum çocuğun dikkat çektiğini düşünmesine sebebiyet vererek emme davranışının pekişmesine sebep olabilir veya bu durum çocukta var olan kaygıyı tetikleyerek çocukta daha fazla gerileme davranışının ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir.
Parmak emmeyi belli bir süre görmezden gelmek, çocuğun parmak emeceği durumlarda çocuğun ellerinin etkinliklerle meşgul olmasını sağlamak (örneğin hamur ve kil gibi el kullanımını gerektirecek, çeşitli uyarıcı oyun materyalleri), çocukla daha kaliteli zaman geçirmek, çocuğun ilgi ve beceri alanını keşfederek çocuğu sosyal aktivitelere yönlendirmek, çocuğu kıyaslamamak, başarılarını pekiştirmek için çocuğu motive etmek, çocuğa sorumluluk vererek meşguliyetlerini arttırmak ve çocuğun sevgi ortamında büyümesini sağlamak çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlayarak, çocuğun kaygılarını azaltacaktır. Kaygıları azalan çocuk parmak emme, tırnak yeme ya da alt ıslatma gibi davranışlarda bulunmayacaktır. Problemin devam etmesi durumunda bir uzmandan destek almak gerekli olacaktır.
Uzm. Klinik Psikolog Nilüfer KOCA
