Erken Çocukluk Döneminde Sorumluluk Alma

Çocuklarda sorumluluk, erken çocukluk çağından başlayarak, yaş, cinsiyet ve gelişim düzeyine uygun olarak çocukların görevlerini yerine getirmesi, davranışlarının sonuçlarını sahiplenmesi ve başkalarının haklarına saygı duyması olarak tanımlanabilir.

Bireysel özellikler çocukların karakter gelişiminde belirleyici olsa da sorumluluk duygusu süreç içinde kazanılan ve zamanla öğrenilen bir beceridir. Sorumluluk duygusunu geliştirmek için ebeveynlerin, çocuklarının yaşına cinsiyetine ve bireysel özelliklerine uygun görevleri çocuğunun yapmasına imkân tanıyor olması gerekir.

Erken çocukluk döneminde soyut kavramlar anlaşılmakta güçlük çekilebilir; bu durumda çocuklar sorumluluklarını ancak alışkanlık yolu ile kavrayabilirler. Çocuklar, karmaşık istek ve görevleri üstlenmekte hatta yerine getirmekte zorlanabilirler. Bu yüzden kazandırılmak istenen alışkanlık sade ve açıklayıcı bir dille anlatılmalı, basit bir işlem olarak aktarılmalıdır.

Sorumluluk bilinci kazanan çocukların özgüveni yükselirken problem çözme becerileri de her geçen gün gelişerek ilerleyecektir. Sorumluluğunu yerine getirmek çocukta başarma duygusunu pekiştirecektir dolayısıyla özgüvenli hissetmesini sağlayacaktır.

Sorumluluk duygusu gelişmiş olan kişilerin sevme becerisinin de gelişmiş olduğunu gözlemleyebiliriz. Bu gelişimin kendini ilk gösterdiği yer ailedir. Sevgi ve saygının hâkim olduğu aile ortamı, çocukta sorumluluk duygusunun daha kolay gelişmesini sağlar.

Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Eğitimi Bölümü mezunu, P4C Eğitim Uzmanı, PYP Öğretmeni Asuman Önder’in “Erken Çocukluk Döneminde Sorumluluk Alma” konusu hakkında yaptığı paylaşımı sizlere aktarıyoruz.

“Erken çocukluk döneminde çocukların üstlenebilecekleri kadar sorumluluk almaları benlik oluşumlarına katkı sunar, özgüvenlerini geliştirir. Sorumluluk almaları, inisiyatif kullanmaları kendilerine olan güvenlerini geliştirir ve kendilerine karşı olumlu bir benlik algısı oluşturmalarını destekler. Bir çocuğun oyuncaklarını toplaması, yemek masasının hazırlığında yardım etmesi gibi. Elbette eve alınacak bir çayın markasına karar verirken inisiyatif kullanması değil lakin dışarıda yenilecek yemek mekân için çocuğun fikir beyan etmesi olabilir. Erken çocukluk döneminde, çocuklar ne kadar çok kendi sorumluluklarını alırlarsa büyüdükçe, derslerinin, ödevlerinin kısacası hayatlarının sorumluklarını alacaklardır.”