Çocuklarda Şeker Tüketiminin Etkileri

Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme anne karnında başlayarak yaşlılığa kadar hayatın her döneminde oldukça önemlidir. Çocuklarda sağlıklı beslenme alışkanlığının kazanılması ve kronik hastalıkların oluşmasını engellemek için gerekli temeller aile ve ebeveynler tarafından atılmaktadır.

Ebeveynler ve aile tarafından çocuklarına her ne kadar sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırılmak istense de özellikle okul döneminde çocukların beslenme davranışları aile kontrolünden oldukça uzaklaşır. Bu dönemlerde çocuklar, arkadaşlarını kendilerine rol model alarak sağlıklı besinler yerine genellikle fazlaca şeker içeren paketli gıdalara ve fastfood yiyeceklere yönelir.

İçeriğinde şeker olan gıdalar tüketilmeye devam ettikçe miniklerin duyarlılığı azalır ve tatlıya bağımlı hale gelmeleri çok muhtemel bir hal alır. Tatlı yiyecekler, beynin zevk alma duygusunu şeker tüketimiyle özdeşleştirecek ve tatlıya alışmış bir bünye aynı hissi elde etmek için her seferinde daha fazla şeker tüketme ihtiyacı hissedecektir. Çocukların zevk aldığı ve görünüşte masum olan yiyecekler içeriklerinde, ilave şekerin gizli kaynakları olan tatlandırıcıları barındırır. Üzerinde bebek veya minik çocuk resmi olan her yiyecek ya da içecek o ürünün sağlıklı olduğu anlamına gelmez.

Büyüme ve gelişme döneminde çocukların yeterli ve dengeli bir şekilde beslenmesi, zihinsel ve fiziksel gelişimlerini desteklemekle beraber ileride görülebilecek çok fazla kronik hastalığı önlemede de yardımcı olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre çocukların alması gereken günlük şeker miktarı 5 küp şeker kadardır.

Olması gerekenden fazla şeker tüketimi ilerleyen yıllarda:

• Hipertansiyon,
• Karaciğer yaşlanması,
• Obezite,
• Diş çürükleri,
• Tip 2 diyabet,
• İnsülin direnci,
• Kalp ve damar hastalıkları,
• Mide ve bağırsak hastalıkları gibi kronik hastalıklara yol açmaktadır.

Kan şekerindeki dalgalanmalar beyin fonksiyonlarını etkileyerek; odaklanma ve öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu gibi sorunların görülmesine sebep olur. Fazla şeker tüketiminin zararları, çocukların büyüme hormonlarının salgılanmasını engelleyerek büyüme geriliği ve erken ergenlik gibi problemlerin ortaya çıkışı olarak yaygınca görülmektedir.

Şekerin herhangi bir besin değeri yoktur. Mısır şurubu, glikoz şurubu ve früktoz şurubu tatlandırıcı ve koruyucu amaçlı olarak birçok paketli ürünün içeriğinde bulunmaktadır. Bu gibi şurup ve tatlandırıcılar yedikçe kişide bağımlılık hissi yaratır.

Şekerli ve tatlı gıdaları yasaklamak çözüm değildir, aksine bu çocuklarda daha çok merak ve tepki uyandırır. Bunun yerine şeker tüketimini azaltmak ve önlemek için tedbirler almak, çocukları bilinçlendirmek, sağlıklı beslenmek alışkanlığı kazandırmak için ebeveynlere yardımcı olabilecek birkaç tavsiyeyi sizler için derledik.

Şeker Tüketimini Azaltmak İçin Neler Yapılmalı?

• İlk olarak bebeğinizi şekerle ve şekerli yiyeceklerle geç tanıştırmanız, bebeğinizin meyve, hurma, kuru meyve gibi doğal tatlı yiyeceklerden aldığı tada karşı duyarsızlaşmasının önüne geçecektir.
• Yapay tatlandırıcı ve katkı maddeleri içeren meyve suları yerine, ev yapımı doğal ve taze sıkılmış meyve suları ya da ayran gibi içecekler günde 1 bardak olacak şekilde tercih edilebilir.
• Bol su tüketimi teşvik edilmelidir. Su içmekte zorlanan çocuklar için su içeriğine nane veya limon gibi aroma verecek tatlandırıcılar eklenebilir.
• Kek, kurabiye, pasta gibi şekeri fazla olan atıştırmalıklar yerine, besin değeri olan kuru meyve, kuruyemiş gibi sağlıklı alternatifler tercih edilmelidir.
• Sütlü tatlı gibi hafif tatlılar ve ev yapımı dondurmalar yapılarak içeriğinde en az şeker olan tatlılar seçilebilir.
• Karbonhidrat eksikliğinden kaynaklanan şeker ihtiyacını önlemek için tahıllı gıdalar ve kurubaklagiller öncelikli seçenek olmalıdır.
• Protein içeren dengeli bir kahvaltı yapmak ve kahvaltı içeriğine bir tatlı kaşığı bal, pekmez ya da bir bardak tarçınlı süt dâhil etmek gün içinde yaşanacak tatlı krizlerini engelleyerek açlık mekanizmasının tetiklenmesini engelleyecektir.

Ebeveynlerin bu süre içerisinde dikkat etmesi gereken birkaç önemli konu bulunmaktadır:

• Ebeveynlerin yemek yeme davranışları direkt olarak çocuklarına yansır. Bu nedenle miniklerin rol modelleri, yeme alışkanlıklarına dikkat etmeli ve sağlıklı alternatifler tercih etmelidir.
• Paketli ürünleri tercih ederken etiket okuma alışkanlığı, hem ebeveynlerin edinmesi gereken hem de çocuklarına aşılaması gereken önemli beslenme ve alışveriş alışkanlıklarından biridir.
• Beslenme eksiklikleri de şeker yeme isteğini artıran durumlardan biridir. Vitamin, mineral, omega-3 ve yağ asidi desteği eksiklik görüldüğü takdirde mutlaka doktor önerisi ile takviye olarak alınmalıdır.
• Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus: çocuklara şekerli besinlerin ödül olarak verilmemesi konusudur. Bu davranış çocukların sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanamamalarının en büyük nedenlerinden biridir. Ödül mekanizması dâhilinde verilen zararlı şekerli yiyecekler ve çikolatalar, zaman içinde çocukların bunları bilinçaltında yararlı besin olarak algılamalarına sebep olmaktadır.

Fazla Şeker Yemenin Dişler Üzerindeki Etkisi Nasıl Azaltılır?

Şekerli gıdalar diş minenizi çözündürerek çürüklere sebep olabilecek asitler üretir. Ağızda oluşan bakteriler özellikle şekerden beslenir. Çürümeye sebep olacak asitler dişlere en büyük zararı yedikten 20 dakika sonra vermektedir. Bu sürece asit saldırısı adı verilir. Ne kadar şekerli besin tüketirseniz dişleriniz asit saldırısına o kadar maruz kalacaktır.

Tüketilen şeker miktarını kontrol altına alarak dişlerinizin asit saldırısına maruz kaldığı zamanı sınırlandırabilirsiniz. Yemek yedikten sonra dişlerinizi fırçalamak şekerli gıdaların artıkları ve diş yüzeyindeki bakteri plağını temizler. Anlık olarak diş fırçalama imkanının bulunmadığı zamanlarda, ağızdaki yoğun şekerli etkinin seyreltilmesi ve diş yüzeyindeki yiyecek artıklarının temizlenmesi için bol su tüketmek faydalı olacaktır. Küçük yaşta edinilen ağız bakımı ve sağlıklı beslenme alışkanlığı şekerin dişlerinize olan etkilerini azaltmaya ve önlemeye büyük ölçüde katkı sağlar. Sağlıklı beslenmeye alışma sürecinde evde yaptığınız yiyecekleri yanınızda taşımak ve çocuğunuzun sağlıklı ev yemeklerini kolayca okula götürebilmesi için yardımcı olabilecek beslenme ürünlerini aşağıda inceleyebilirsiniz:

• bblüv Döse Toz Mama/Gıda Saklama Kabı
• bblüv Foöd Kaşıklı Termal Mama Termosu 
• bblüv Bentö Beslenme Seti
• bblüv Sönik Bebek ve Çocuk Diş Fırçası
• Skip Hop Zoo 2'li Paslanmaz Çelik Beslenme Kiti
• Skio Hop Pipetli Suluk Tilki
• Skip Hop Pipetli Paslanmaz Çelik Suluk

Beslenme ve anne bebek ihtiyaçlarına dair tüm araç gereçler için Welcome Baby web sitesini ziyaret edin.

Kaynaklar:

• https://www.damladanismanlik.com/blog/faydali-bilgiler/cocuklarda-seker-tuketimini-onlemenin-10-yolu
• https://okanhastanesi.com.tr/seker-aliskanligi-cocuklarda-dikkat-eksikligi-yaratiyor
• https://www.colgate.com/tr-tr/oral-health/nutrition-and-oral-health/how-to-limit-the-effects-of-sugar-on-teeth-1114