Anne ve Bebek

Anne sütü ile beslenmek, bebeklerin bağışıklık sistemini güçlendiren ve anne ile bebek arasında özel bir bağ kurulmasını sağlayan eşsiz bir yöntemdir. Doğumdan sonraki ilk saatlerde kolostrum sütünün alınması, bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirmeyi ve bağırsaklarda iyi bakterinin oluşması sağlar. Ayrıca kolostrum sütünün, bebekleri alerji, astım ve alerjik bronşit gibi rahatsızlıklardan da koruduğu gözlemlenmiştir. Anne sütü tüketmenin faydalı etkileri bebeğinizin tüm gelişim döneminde etkisini gösterir. Annelerin bebeklerini emzirmesi, doğum sonrası fiziksel ve psikolojik açıdan kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olur. Emzirmenin doğru teknikleri uygulayarak, uygun koşullarda yapılması ise anne ve bebek sağlığı açısından çok önemlidir. Ancak zamanından önce gerçekleşen ya da zor geçen doğum tecrübesi, çoğu zaman emzirmeyi direkt olumsuz olarak etkileyen bir faktördür.

Prematüre bebekler, en çok ihtiyaç duyduğu enerji kaynağı olan yağı, anne sütünden etkili biçimde alabilirler. Anne sütündeki tüm enzim ve hormonlar, bebeklerin sindirim ve bağışıklıklarının gelişmesinde çok etkilidir. Annelerin ilk haftalardaki sütü, besin ve enzim değerleri açısından diğer haftalara göre daha yoğundur. Bu besin kaynağı, erken doğan bebeklerin büyümesinde ihtiyacı olan vitamin, enzim ve enerji kaynaklarını almasında fayda sağlayacaktır.

Bebeğinizin vücut dilini takip etmeniz bu süreç için çok önemlidir. Bebeğiniz, emme refleksinden ya da sizin süt oluşumunuzdan bağımsız şekilde kaynaklanan rahatsızlıklarından dolayı emmiyor olabilir. Özellikle bebeğiniz ayaklarını karnına doğru çekiyorsa, yüzünde kızarıklık oluyorsa, bağırma ve ağlama hâli içine giriyorsa, bu durum bebeğinizin büyük ölçüde gaz sancısı ya da kolik sancısı yaşadığının işaretidir. Bebeğiniz bu sebeple ememiyor ya da emmeye odaklanamıyor olabilir. Rahatlatmak için bebeğinizin karnına ve ayaklarına masaj yapmak fayda sağlayacaktır.

Emzirme Nasıl Desteklenir?

Zamanından önce doğan ya da sağlık problemi ile doğan bebeklerin hemen emmeye başlaması mümkün olmayacaktır. Anne sütü henüz oluşmamış ya da yeterli miktarda olmayabilir. Annenin sütü yeterli miktarda olsa bile bebeğinizin emme refleksleri gelişmemiş olabilir. Bu gibi zor durumlarda yardımcı olabilecek pratik bilgileri sizlerle paylaşmak için bir araya getirdik. Bu sayede bebeğiniz ve sizin aranızda neyin yolunda gitmediğini bulacak, sorunun kaynağını tespit ederek en doğru adımı atabileceksiniz. 

Emmeyi Öğretmek

Erken doğan bebekler, ilk günlerinde memeyi kavrayamadıkları için onlara emmeyi öğretebilmek birkaç haftanızı alabilir. Bebeğin memeden emmesi süt artırmak için tercih edilen en hızlı yoldur. Başlarda bebeğinizin emmeyi öğrenebilmesi için bu konu üzerinde fazla mesai harcamanız, ilerleyen zamanlarda daha rahat bir emzirme dönemi geçirmenizi sağlayacaktır. Sık sık emzirme çalışması yapmak bebeğinizi emmeye alıştırır.

Memeyi kavramakta zorlanan bebekleri daha rahat emzirebilmek için bebeğinizi uykuda emzirmeyi deneyebilirsiniz. Bu esnada bebeğiniz daha çok ağlıyorsa öncelikle biraz kucağınızda sallayarak gözlerini kapatmasını bekleyebilirsiniz.

Bebeğiniz her beslenme zamanında bir memedeki sütü tamamen almalıdır. Emzirmenin sonlarına doğru yağdan ve kalori açısından zengin sütü alan bebeğiniz doyacaktır. Bebeğiniz yeterince ememiyorsa önce bir göğsü, sonra diğer göğsü daha sonra tekrar ilk göğsü emzirebilirsiniz. İki göğüsten de emmediği zamanda sadece ön sütü alarak faydalı sütten yararlanamamış olur.

Süt Sağmak

Bebeğinizi emzirmek istiyorsunuz ancak yeterli miktarda sütünüz oluşmuyorsa veya bebeğinizin emme refleksi kazanmasına yardımcı olmak istiyorsanız şimdi anlatacaklarımıza kulak verin. Süt oluşumunu desteklemenin ilk adımı bebeğinizin memeyi tutmasını sağlamak veya süt sağmaktır.

Zor geçen doğum tecrübelerinde ya da erken doğum durumlarında bebeği emzirmek hem bebek hem de anne için gerçekleştirmesi zor olabilir. Bebeğin veya annenin sağlık durumu emzirmek için uygun olmayabilir ya da bebek çok küçük olduğu için emme refleksi yeterince gelişmemiş olabilir.

Göğüste süt oluşmaya başlaması için plasentanın rahimden ayrılması gerekir. Plasentanın ayrılması ile vücut, süt oluşumunun ilk sinyallerini almaktadır. Doğumdan sonra süt doğal olarak oluşmaya başlar ve belirli bir miktara kadar kendisi artar. Ancak düzenli olarak meme boşaltma gerçekleşmeyince süt, çoğalmak yerine azalmaya geçme eğilimindedir. Bu azalışı önlemek için memeyi emzirme ya da süt sağma yolu ile boşaltmak gerekir.

Doğum sonrasında bebeğinizi hemen emzirmeniz mümkün olmadığında, ilk günlerden itibaren göğüs sağmaya başlamak süt oluşma mekanizmasını başlatır ve gereken miktarlarda sütünüzün oluşması için yardımcı olur. Her 2-3 saatte bir 15 dakika olacak şekilde emzirme ya da süt sağma işlemi yapmanız gün geçtikçe sütünüzün artmasına destek olacaktır.

Emme refleksi gelişmemiş ya da prematüre bebekleri her zaman emzirmek mümkün olmayabilir. Pompa kullanarak süt sağma işlemini kolaylaştırabilirsiniz. Pompayı buzdolabında saklamak ya da elektrikli ve pilli göğüs pompaları kullanmak bu dönemde işinizi kolaylaştırmak için size yardımcı olacaktır. Manuel süt pompasının kullanımı zahmetli gelirse Lansinoh Çiftli Elektrikli Göğüs Pompası kolay kullanımı sayesinde pratik bir sağma gerçekleştirmenize yardımcı olacaktır.

Başlarda süt miktarının ne kadar az olduğunu dikkate almadan sağmaya devam etmek gerekir. Sağma işlemine devam ettikçe günden güne sütünüz de artmaya başlayacaktır.

Doğru Pozisyon

Bebeğiniz emmeyi öğrendikten sonra sık sık emzirmek süt artırmada hem kolay hem de sizin için en etkili yöntem olacaktır. Bu durumda bebeğinizin ve sizin rahat edebilmeniz uzun süreli emzirme sağlamak için çok önemlidir.

En rahat pozisyonlardan biri olarak sırt üstü uzanıp bebeğinizi kucağınıza yatırabilirsiniz. Bu durumda bebeğinizi kucaklamadığınız için sizin üzerinizde her pozisyona girebilecek ve rahat edecektir. Sadece vücudunun ön kısmının tamamen sizin karşınızda olduğuna emin olun ve bebeğinizin yanağının çıplak göğsünüzün yakınına yaslanmasına izin verin.

Bebeğiniz hangi pozisyonda rahat ediyorsa ona destek olun ve rahatlatmaya çalışın. Bu sayede emzirme işlemi ikiniz için de kolay ve verimli geçecektir.

Sırt üstü yaslanarak emzirme dışında, yatarak emzirme pozisyonu da sizin ve bebeğiniz için rahat bir seçim olabilir. Özellikle gece emzirmelerinde kullanabileceğiniz bu pozisyonda, bebeğin sırtına koyacağınız bir yastık, bebeğin yuvarlanıp sizden uzaklaşmasını engeller. 

Bebeğinizin kalçasından bükülü olması, kulağının, omzunun ve kalçasının aynı çizgi üzerinde olması sütü daha kolay yutarak emmesini sağlar. Anne de bu esnada kendi sırtına ve bacak arasına yastık koyarak pozisyonunu destekleyebilir.

Prematüre bebekler için ise; bebeğinizi göğsünüze yaslayıp kucağınızda dik bir şekilde tutabilirsiniz. Bu şekilde dik tutulan bebekler daha iyi nefes alır ve ebeveynin göğsüne temas ettiği için daha iyi ısınır. Ayrıca bebeğiniz erken doğduysa ve henüz emme refleksi yeterli olmuyorsa, göğsünüzü sıkarak bebeğinizin memeniz üzerinden sütü yalamasına yardımcı olabilirsiniz.

Emzirme İpuçları

• Anne rahat bir pozisyonda olmalıdır. Uzun süre aynı pozisyonda bebeğini emzireceği için belini sırtını gerekirse kolunu bir yastık yardımı ile desteklemelidir.
• Bebekler emzirilirken anneler mümkün oldukça bebekleri kendine yakın tutmalıdır. Bebeğin başı dirsek boşluğuna gelecek şekilde kolun içine yerleştirilmelidir. Ardından bebeğin sırtı, el ile desteklenmelidir.
• Bebeğin emzirme sırasında başının ve vücudunun aynı çizgide olması nefes almasını ve emmesini kolaylaştırır. Vücut yönü olarak ise tamamen anneye dönük, anne ile karın karına olacak şekilde konumlandırılmalıdır. Eğer yanlış bir açı ile emmek durumunda kalıyorsa bebeğinizin boynu ağrıyacağı için kısa sürede emmeyi bırakacaktır.
• Emerken bebeğinizin, memenin kahverengi kısmının hepsini mümkün olduğunca ağzına almasına dikkat edilmelidir. Kafa açısı olarak bebeğinizin çenesi memeye değecek şekilde durması gerekir.
• Emerken yutkunma sesi haricinde bir ses çıkıyorsa ya da kafası, çene memeye değmeyecek şekilde ise bu bebeğinizin yanlış açıda olduğunun ve yanlış emdiğinin bir belirtisidir.
• Bebek sadece meme ucunu emerse, meme ucunu damağı ile ezeceği için annenin memesinde çatlaklara sebep olabilir. Bu durumda bebek hem sütü boşaltamayacak hem de bu anne için ağrılı bir emzirmeye sebep olacaktır.
• Emzirme öncesinde, memede dolgunluk veya sertlik olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer ele sertlik gelirse sıcak kompres uygulaması yapılabilir. Sıcak havlu ya da sıcak su torbası koyma gibi işlemler yapılabilir. Sıcak uygulama sonrasında bebek emzirilir ya da süt sağma işlemi yapılabilir. Göğüs boşaltıldıktan sonra ise soğuğa yakın bir uygulama yapılır ve ödem alınması sağlanır. Anne bu şekilde rahatlar ve yapılan uygulama göğüs kanal tıkanıklığı gibi durumlara sebebiyet verilmesi önlenir.
• Annenin el ile göğsü boşaltması gerekirse eller iyice yıkandıktan sonra göğsü içeriye bastırıp ya da dört parmak ile alttan, başparmak ile üstten C pozisyonunda bastırıp bırakma yöntemi ile arada sıvazlanmalıdır ve sağma işlemi yapılmalıdır.
• Bebeğiniz emerken ya da süt sağarken arada yuvarlak hareketler ile masaj yapılması, sütün akışını kolaylaştıracak ve tıkanıklar varsa bunların açılmasını sağlayacaktır.
   

Doğum öncesi ve doğum sonrasında size yardımcı olacak tüm anne ve emzirme ürünleri ürünlerini Welcome Baby web sitesinde inceleyebilirsiniz.

Kaynaklar:

• http://www.lllturkiye.org/2011/07/engelsiz-emzirme.html
• https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/10-adimda-bebeginizi-dogru-emzirin