Bebek Arabalarının Gelişimi
İlk bebek arabası, 1733’ te İngiliz William Kent adlı mimar tarafından üretilmiştir. W. Kent adlı mimar, tarihin ilk bebek arabasını, Devonshire’ in III. Dükü’ nün çocukları için sipariş üzerine özel olarak hazırlamıştır.
Tarihin bu ilk bebek arabası modelleri, önündeki koşumlara bağlanan köpekler tarafından çekiliyordu. Aracın arka tekerleklerinin çapı 52 santim, ön tekerleklerinin çapı ise 40 santimdi. Arabanın en büyük özelliği, ön tekerleklerin arasına Devonshire ailesinin simgesi olan “Cavendish yılanlarının takılmasıydı. Yılanların ve taşıyıcı bölümün ahşap olarak yapıldığı bu çocuk arabası, köpekler tarafından çekiliyordu. 1733 yılında yapılan ilk çocuk arabasının çağdaşı olduğu sanılan bir başka örnek de halen, Fransız Ulusal Müzesi’nde saklanmaktadır. Günümüzde de geliştirilmiş benzer tasarımlar parklarda, bahçelerde görülebilmektedir. (Bazı tarihçiler, bu arabanın 14. Louis’nin çocuğu Dauphin (doğumu 1729) için yapıldığını öne sürerler. Ancak müze yetkilileri bu düşünceye katılmamıştır. Onlara göre, araba, Fransa’da değil, Almanya’da yapılmıştır.)
Günümüzde kullanılan bebek arabalarına benzer arabaların üretimine, 1850 yılında Londra’da iki ayrı yapımcı tarafından başlandı. John Ailen ve A.Babin adlı kişilerin yaptıkları arabalar, önceki üretilen arabalardan çok farklıydı. Daha önceki modeller, aristokrasi için üretilmiş olup, sınırlı sayıdaki denemelerdi ve hepsi de önden bir hayvan ya da insan tarafından çekiliyordu. Ailen ve Babin’in ürettikleri çocuk arabaları ise, bugünkü arabalar gibi arkadan itiliyordu. Ayrıca dört değil, üç tekerlekleri vardı.
William Kent bebek arabasını ilk bulan ve üreten kişi olmasına rağmen, 1889 yılında William Richardson bebek arabasının patentini kendi üzerine almıştır. Alınan patent ile bebek arabalarında büyük bir devrim yaşanmıştır.
Teknolojinin ilerlemesiyle basit olarak görülen bebek arabalarının aslında çok ciddi değişimler geçirdiği görülmektedir. Ebeveynlerin hayatının kolaylaştıran bebek arabaları bugün her ne kadar her çocuklu ailenin evinde bulunsa da 1800’lerin başında ilk icat edildiğinde oldukça lüks bir tüketimdi. Zamanla, seri üretime geçildi ve herkesin evindeki yerini aldı.
1850’lerde lüks modeller yerini, minimalist dizaynlara bıraktı. 1890’larda ise daha kullanışlı olmaya başladı.
1900’lerin başında estetik görünüme de önem verilmeye başlandı. 1910’larda ise talepler devreye girmeye başladı.
1950’lerde ise moda anlayışı, bu arabalarda da ön plana çıktı. 1960’larda zevkli tasarımlar bebek arabalarına da yansıdı.
1970’lerde çiçek çocuk etkisinden sebep, bebek arabaları rengarenk görünüyordu. 1980’lerde ise modernizm etkisi bebek arabalarında da görülmeye başlandı.
1990’larda günümüzde kullanılan bebek arabası şekline en benzer dönem başladı. 2000’lerdeki milenyum çağında ise, ihtiyaçların tümüne yönelik arabalar sunulmaya başlandı.
2010’lara doğru, yani günümüzdeki bebek arabaları ebeveynlerin neredeyse tüm ihtiyaçlarını karşılayan ve ergonomik tasarımlarla üretilen arabalar olarak sunulmaya başlandı. Baston bebek arabası, çift yönlü ve seyahat sistem çeşitleriyle ebeveynlere sunulmaktadır.
Günümüzde bebek arabası alırken genel anlamda; arabanın kullanım kolaylığı, bebeğin konforuna uygun olup olmaması, güvenli olması, kullanıcının yaşam tarzına uyması, manevra kabiliyeti ve garanti süresi gibi konular önem taşımaktadır.
Günümüzdeki arabaların özelliklerini detaylandırmak gerekirse, olmazsa olmaz kriterlerimiz; emniyet kemerinin beş noktadan bağlanabiliyor olması ve bebeğin açabileceği kolaylıkta olmaması gerekliliği , tasarımdan önce güvenliğin ön planda olması, dayanıklı metal aksam ve tekerlek kullanılmış olması gerekliliği , sırt yaslanma yerinin ayarlanabiliyor olması ve mutlaka tam yatar pozisyona gelebilmesi, tekerleklerin büyük ve içi havalı olası gerekliliği, arka tekerleğinde mutlaka fren mekanizması olması, aracın tek elle açılıp tek elle kapanabilmesi, arabanın kaplama kumaşının bebek sağlığına uygun olması ve terletmeyen kumaştan üretilmiş olması, kolayca silinebilmesi. Süspansiyon ya da yaylanma oranının fazla olması bu sayede bebeğin engebeli yollarda daha konforlu gitmesini sağlamak, manevra kabiliyeti yüksek ve kolay kontrol edilebilir olması, sürüş kolunda fren sisteminin olması, arabanın altındaki alt sepet hacmi mümkün olduğunca geniş olması, katlandıktan sonra araç bagajına kolay sığabilmesi, mümkünse tekerleklerin çıkarılıp takılabilir olması ve hafif olması. Son olarak ise; çocuğun konforu açısından, tentesi, güneşliği, yağmurluğu, ön bariyerde biberonluk olması olmazsa olmaz kriterlerimiz olarak görülmektedir.
Günümüzdeki güvenli bebek arabalarının sahip olduğu en önemli belge, TS EN 1888 belgesidir. Bu belge satın alınan ürünün Avrupa Güvenlik Standartlarında üretilmiş olduğunu gösterir. Satın alınan bebek arabasında TS EN 1888 belgesine uygun olmasına mutlaka dikkat edilmelidir.
Uzm. Kli. Psk. Nilüfer KOCA
